رسوب‌شناسی و زمین‌باستان‌شناسی ابزارهای سنگی (موسترین) در ایران مرکزی

این تحقیق در ارتباط با بقایای حیاتی، مجموعه‌های ابزار سنگی و لایه‌های رسوب‌گذاری شده دو محدوده زندگی انسان به سن پلیستوسن تا عهد حاضر، در ایران مرکزی است. این دو محدوده مبارکه (قلعه‌بزی) و یکه‌چاه (نزدیک گلپایگان)، از نقاطی هستند که بقایای شکار شده حیاتی و مصرف شده توسط انسان درآنها مورد بررسی قرار گرفته است. مجموعه ابزار‌های سنگی موسترین به دست آمده از دو محدوده  از دیدگاه منشأ آنها مورد توجه قرار گرفته است. در قلعه‌بزی ابزار‌های سنگی ساخته شده با منشأ قلوه سنگ‌های اوپالی است (انتخاب شده توسط انسان) که از زاینده‌رود انتخاب شده‌اند. منشأ این قلوه سنگ‌ها آهک‌های نومولیت‌دار با سن پالئوسن تا ائوسن است که به سیلیکا (اوپال) تبدیل شده و از منطقه بابا حیدر (زاگرس) توسط زاینده‌رود تا گاوخونی حمل شده‌اند. در نهایت ابزار‌های سنگی یکه چاه بیشتر کوارتزیت و شیل ماسه (به احتمال به سن ژوراسیک) هستند. لایه‌های سیاه (لنزهای زغال‌دار) در غارهای قلعه‌بزی و یکه‌چاه، (در زیر سطح) نمونه‌برداری شده و پس از الک کردن و شستشو، از دیدگاه ذرات تشکیل دهنده و رسوب‌شناسی مورد مطالعه قرار گرفتند. نمونه‌های مطالعه شده از هر دو منطقه (قلعه‌بزی و یکه‌چاه) دارای بقایای چوب سوخته شده (زغال)، قطعات بزرگ پستانداران (بیشتر اسب) و خرده‌های میکروسکوپی حیاتی شامل ماهی، خزنده، دو زیست، پوست تخم پرندگان و دانه‌های گیاهی است. یکسان بودن عکس‌های SEM تهیه شده از قطعات ناخن و نوک پرندگان شکار شده و مصرف شده از مبارکه و یکه چاه این احتمال را تقویت می‌کند که رژیم غذایی انسان در این دو منطقه شبیه به هم بوده است. این تحقیق برای نخستین بار حضور انسان شکارگر و جمع کننده را در ایران مرکزی اثبات می‌نماید. مجموعه ابزار سنگی مشابه با سن مزولیتیک و با سن نئولیتک نیز از منطقه تپه آشنا در چادگان توسط این تحقیق مطالعه شده است.